Eerder schreef ik al over een Eindhovens kwakzalver, die patienten met den Rooden Loop een niet werkzaam medicijn verkocht. Nu ben ik in het gelukkige bezit van het vroegst bekende Nederlandstalige leerboek Kindergeneeskunde; wellicht is daar wat meer wijsheid in te vinden aangaande de ziekte?
Stephaan Blankaart, "Praktizijn t' Amsterdam", schreef rond de geboorte van zijn eerste kind de "Verhandelinge van de Opvoedinge en Ziekten der Kinderen". Het boek wordt in 1684 gepubliceerd. In het tiende hoofdstuk schrijft hij over de "Buik-loop der Kinderen Diarrhæa en Dyfenteria genaamt".
Welnu, onze beste Stephaan gaat direct in zijn beschrijving van het ziektebeeld de mist in, want hij beschrijft dat diarree en dysenterie "van malkanderen alleen in graden verfchelen". O ja, als je oud Nederlands wilt begrijpen, lees dan de f als een s. Als oorzaak denkt Stephaan aan te veel zuur (f kan ook wel eens z zijn....). "Aldien dit fuur zo fcherp is, dat het felfs de vefelen der darmen doorknaagt, en fommige bloedvaatjes geopend werden, heeft men groote pyn, met een bloedige afgang;". Vrij vertaald: als het zuur zo scherp is dat het zelfs de vezelen der darmen doorknaagt [beschadigt], heeft men veel pijn met bloederige ontlasting. De oplossing is volgens Stephaan simpel: voorkomen is beter dan genezen, want "die Kinderen, welke men van het fuur af houd, fullen noit enige buikloop krijgen". Vooral de "Ooft-vruchten" zijn desastreus: "voornamelyk die vegiftige Aalbeffen, die de menfchen foo gefond oordeelen, die een corrofyf fuur by haar hebben".
In tegenstelling tot de Eindhovense kwakzalver (van oorsprong Fransoos), adviseert Blankaart onder andere de volgende medicijnen: kaneel (Cinamomum), thee, crocus, nootmuskaat (Nux mofchatæ) en mirre (myrrhæ). Als het écht tegenzat: Opium preparatum....
Wat men in elk geval niet moest doen was "purgeren" (laxeren), want "over eenige jaaren, doe hier de Rooloop foo regeerde, dat de gepurgeerde meeft de bek daar by in fchoten, en haar laatften adieu feiden..." Die laatste opmerking spreekt voor zich....wij kunnen slechts gissen naar welke adviezen de inwoners van Mierlo in de jaren dat den Rooden Loop heerste hebben geluisterd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten