Er zijn al verschillende vormen van 'dienstplicht' gepasseerd in de afgelopen weken. Vóór 1811 werd je door het dorpsbestuur persoonlijk gevraagd om troepen die in de buurt waren te helpen, maar vanaf 1811 was er sprake van enige vorm van formele dienstplicht.
Conscriptie
In 1811, onder Napoleon, werd de conscriptie ingevoerd.
Mannen van 20 jaar konden worden ingeloot voor verplichte militaire dienst in het
Franse Leger, maar men kon ook een plaatsvervanger aanstellen. Van 1810 tot 1813
deden er zo’n dertigduizend Nederlandse mannen dienst in het Franse leger. De
helft daarvan werd ingelijfd bij het Grande Armée, waarmee Napoleon in 1812
Rusland binnenviel.
De Nationale Militie
Na het vertrek van de Fransen uit het Koninkrijk der
Nederlanden werd de Nationale Militie opgericht. Deze strijdkracht bestond uit
de Landstorm en de Landsmilitie. De
Landstorm bestonduit mannen
van 17 tot 50 jaar, en had tot taak de eigen directe omgeving te verdedigen.
Uit de Landstorm werd de Landmilitie geformeerd, samengesteld uit mannen van 17
tot 45 jaar, en 22.000 man sterk. De Landmilitie bestond uit vrijwilligers,
aangevuld met ingelote dienstplichtigen, en had tot taak het vaderland te
verdedigen, samen met het bestaande beroepsleger.
De
dienstplicht gold voor alle Nederlandse mannen, maar men kon zich tegen
betaling laten waarnemen door een remplaçant of plaatsvervanger. Daarvoor werd
een notariële akte opgesteld.
Ook
kon men de dienst laten waarnemen door een nummerverwisselaar. Een vrijgelote
dienstplichtige, met een lotingsnummer hoger dan het getal dat het aan het
district opgelegde contingent groot was, nam dan de plaats in van een ingelote dienstplichtige,
met een lager lotingsnummer, uit dezelfde lichting en gemeente.
In
1865 bijvoorbeeld kreeg een vrijwilliger, naast de normale soldij, maximaal
f.30,- als handgeld uitbetaald, terwijl hij als remplaçant f.400,- of veel meer
kon verdienen. Het remplaçantenstelsel werd in 1898 afgeschaft omdat het
stelsel de mogelijkheid aan de rijken bood onder de dienst uit te komen.
Infanterist
Nationale Militie
Bron afbeelding: 20768 (uniformvoorstelling), Het
militaire leven, Nederlands Legermuseum, Delft
De Dienstplicht
Op 4
februari 1922 werd de Nationale Militie opgeheven. De militieplicht werd
vervangen door de dienstplicht.
