zaterdag 22 februari 2025

Kwaque-salvereij

Lang geleden, in 2013 om percies te zijn, heb ik al eens geschreven over Louise Lucie, dochter van Frans Hubert Anton van Gansewinkel en Maria Joanna Mesters uit Maastricht. Zij werd in 1914 veroordeeld voor kwakzalverij door patiënten met kanker te behandelen met methodieken die de toets der geneeskundige wetenschap destijds al niet konden doorstaan.

Het verhaal krijgt nog een staartje. Daarvoor moeten we kijken naar een zus van Louise Lucie, Marie Josephine Hubertin. Zij was iets ouder dan Louise Lucie en werd op 15 november 1881 geboren in Maastricht (1). Marie Josephine Hubertin knoopte op een gegeven moment een relatie aan met de getrouwde Amsterdammer Gerardus Marinus Hessels. Gerardus was op 30 december 1886 met de toen 25-jarige Johanna Christina Smit getrouwd (2). We vinden in het bevolkingsregister van 7 november 1897 een aantekening dat er op hetzelfde adres als het gezin van Gerardus en Johanna Christina een van Gansewinkel was ingeschreven. Naast die van Gansewinkel woonde er ook een zus van Johanna Christina (3).


 Bevolkingsregister Amsterdam 1897

Als die van Gansewinkel onze Marie Josephine Hubertin was, was ze op dat moment 15 of 16 jaar. Gerardus Marinus Hessels was niet zuiver op de graat: hij werd in Amsterdam veroordeeld voor 'bedrieglijke bankbreuk' en moest daarvoor twee-en-een-half jaar brommen in Groningen (4). Er is een prachtig signalement bewaard gebleven (5).


Na zijn celstraf stond Gerardus Marinus in elk geval op 10 december 1909 ingeschreven in het Amsterdamse bevolkingsregister, maar op 26 juli vinden we zijn naam terug op een passagierslijst van de SS Noordam, die na een reis van 10 dagen aankwam op Ellis Island in New York. Gerardus verkeerde in het gezelschap van maar liefst 3 vrouwelijke Gansewinkels, allemaal bestempeld als 'non-immigrant alien' (een persoon die tijdelijk toegang kreeg tot de Verenigde Staten, niet als immigrant). 


 Passagierslijst SS Noordam 16-26 juli 1910

Gerardus Marinus was op dat moment 45. Van de 'aliens' van Gansewinkel wordt er een Maria Johanna van 55 jaar, een Maria J.H. van 28 jaar en een Louise van 25 jaar beschreven. De laatste twee zouden Marie Josephine Hubertin moeten zijn, en haar jongere zus Louise Lucie, beiden worden omschreven als kleermakers. De 55 jaar oude Maria Johanna is huisvrouw. De van Gansewinkels gebruikten een agentschap in Maastricht voor het boeken van de reis, en de twee jonge dames worden beschreven als dochters van Marie Johanna. Dat zou kunnen betekenen dat deze Maria Johanna hun moeder Maria Joanna Mesters is geweest, en dat kan kloppen, want zij zou overleden zijn op 26 juni 1916 in New York (6). Vader Frans Hubert Anton van Gansewinkel was overigens al in 1906 overleden.

Als bestemmingsadres wordt Walnutstreet 1311 in Milwaukee opgegeven, in het zuidelijke deel van deze even ten noorden van Chicago aan Lake Michigan gelegen stad.  

Gerardus Marinus heeft dus in 1910 zijn gezin in Amsterdam in de steek gelaten. Op 11 augustus 1911 wordt bij verstek van Gerardus de echtscheiding uitgesproken.


Op dat moment is Gerardus Marinus al ruim 5 maanden getrouwd met Marie Josephine Hubertin (7). En nu komen we eindelijk bij de link van dit verhaal met onze 'kankerjuffrouw', Louise Lucie. Het zou namelijk best kunnen dat zij in de leer was bij haar oudere zus, want in 1910 en 1911 staan er met enige regelmaat advertenties in de lokale kranten van Milwaukee:

 


Zoals eerder beschreven op dit blog keerde Louise Lucie terug naar Nederland als volleerd kwaque-salver, om in 1914 terug te keren naar de VS. Daarna ben ik haar spoor bijster, maar gezien het overlijden van Gerardus Marinus, moeder Mesters en haar zus Marie Josephine Hubertin in New York vermoed ik dat ook Louise Lucie daar zal hebben gewoond en is overleden. Het is maar een vermoeden....


Bronnen:

  1. Burgerlijke Stand Maastricht, archief 12.059, invent.nr. 55, akte 946
  2. Huwelijksakten van de gemeente Amsterdam, 1886, aktenummer Reg. 30 fol. 29 
  3. Stadsarchief Amsterdam te Amsterdam. Deel: 171, Periode: 1930, Amsterdam, archief 5416, inventaris­num­mer 171, 7 november 1897
  4. Noord-Hollands Archief, Klapper op naam van de veroordeelden, Haarlem, archief 198, inventaris­num­mer 183
  5. Stadsarchief Amsterdam te Amsterdam, Veroordeelden Deel: 840, Periode: 1917, Amsterdam, archief 5225, inventaris­num­mer 840 
  6. https://www.geni.com/people/Maria-Joanna-Mesters/6000000075648984910 (ik heb helaas geen primaire bron)
  7. https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-gansewinckel/I1428.php (ook hier helaas geen primaire bron)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten