De (Oorlogs) Courant

We (niet letterlijk) schrijven maandag 9 september 1940. "De Zuid Willemsvaart" bericht over Duitse bombardementen op Londen, de gewelddadige dood van een NSB-er in Den Haag, een Italiaanse onderzeeër die een Engels oorlogsschip tot zinken weet te brengen, het overlijden van de Finse president Kallio en de invoering van de legitimatie- en verduisteringsplicht. Dat laatste gaat om het bedekken van lichtbronnen, niet over criminele activiteiten. In dezelfde krant wordt gewag gemaakt van de 'beleediging' van de zus van zopa Laurentius van Ganzewinkel, Maria Johanna (Miet). De delinquent die dit zo zwaarwegende feit op zijn of haar naam had, dat het vermeldenswaardig bleek naast alle hierboven genoemde gebeurtenissen, moest 3 gulden betalen of 3 dagen brommen. 

De Zuid Willemsvaart, 9 september 1940

De (Staats) Courant

In 1906 wordt in De Mortel, tegenwoordig deelgemeente van Gemert-Bakel, een coöperatieve roomboterfabriek opgericht. Het zal u als lezer niet verbazen dat die fabriek 'Mortel' heette. Reclamebureaus waren in die tijd waarschijnlijk dun gezaaid. Hoe dan ook, bijna alle leden van de coöperatie waren aanwezig bij het tekenen van de notariële akte, ook Augustinus van Ganzewinkel, vader van Laurentius.

Het document met bepalingen telt 8 pagina's en is gedateerd op 26 juni. Comparanten 1, 17, 22, 28, 30 (Augustinus), 39 en 43 verklaarden "niet te kunnen schrijven of hunnen naam teekenen, als zulks niet hebbende geleerd". Saillant detail in deze: de beide getuigen, Jan Baptist Derks en Theodorus Botden, waren hoofd van de school en onderwijzer te Gemert. Hadden toch beter hun werk moeten doen.... 

Van Liessent

Uw genealoog (gelukkig geen beschermde -academische- titel) is niet de eerste van Ganzewinkel die domicilie koos in het dorp van Brabants bekendste bierbrouwer. In de 19e eeuw genoot Wilhelmus van Gansewinkel dagelijks van de mout- en gerstedamp uit de brouwerij, die toen nog De Kerkdijk heette. Dat had zo zijn redenen, want de brouwerij was gelegen in een boerderij aan, jawel, de Kerkdijk. Getuige de Bavaria reclames is men bij de familie Swinkels in deze tijd toch wat creatiever geworden. 

Wilhelmus, geboren in 1823 te Erp, was zoon van Augustinus van Gansewinkel en Francina Lammers. In 1856 trouwde Wilhelmus met Maria Josephs van Beek, spinster en geboortig van Beek en Donk. Wilhelmus was haar 3e man, na Antonius Kluijtmans en Hendricus van Schijndel. Na koud 3 jaar huwelijk, in 1859, stierf Maria. Vijf jaar later trouwde Wilhelmus, 41 jaren oud, weduwe en boerin Johanna Vereijken uit Lieshout. Johanna stierf in 1882, en de 17 jaar daarna bleef Wilhelmus ongetrouwd. Hij stierf, kinderloos, in 1899 en liet onroerend goed na ter (veiling-) waarde van 1940 guldens.

De Zuid Willemsvaart, 18 maart 1899

Daarnaast, niet onbelangrijk, werden geveild: 1 gevende en dragende Koe (vergeef me de voor de hand liggende grap...dit kan noch Maria, noch Johanna zijn geweest...), 1 Maal (wij noemen dit 'kalf'), 1 Mestvarken, Hooi, Rogge, Haver, Aardappelen, Prol (losse rommel) en Mest. Ook zijn inboedel kwam nog onder de hamer.

De Courant

In verschillende edities van De Zuid Willemsvaart (de Nieuwe Helmonsche Courant) in 1888 is te lezen hoe notaris Dijkhoff namens de erven van Hendricus van Ganzewinkel, die op 15 augustus van dat jaar overleed, een openbare verkoop aankondigde. Geveild werden een landbouwershuis met grond, samen groot 6 hectare, 47 are, 10 centi-are. Het spul moest 810 gulden kosten. Zoals u weet gaat het hier om de boerderij in de Klotterpeel in Millus.

De Zuid Willemsvaart, 7 september 1888

De Zuid Willemsvaart, 22 september 1888

Courant

De 'Zuid Willemsvaart', 21 april 1921. Zopa Lau wordt op woensdag 20 april tot Deken gekozen. Gilde van St. Georgius/St. Joris. Serieus, dit wist ik op 2 februari 1998 niet....

Gerardus van Millus

Zoals al eerder beschreven: de Aarlese tak van de van Ganze(n)winkels dankt zijn bestaan aan Gerardus, geboortig van Millus, zoon van Hendricus van Ganzewinkel en Anna Maria van den Boomen. Uit de diepe krochten van de Heemkamer Barthold van Heessel te Aarle-Rixtel is het bidprentje van Gerardus opgedoken. Gerardus heette nog van Ganzewinkel, zonder 'n' dus....

D'n Aarlese tak

Tijd voor een parenteel. Ofwel: het nageslacht van Gerardus van Ganzewinkel. Voor zover bekend dan.

D'n Aarlese tak

De oudste dochter van Gerardus van Ganzewinkel en Maria van Berlo was Anna Catharina. Anna Catharina, geboren op 27-03-1900 in Gemert, trouwde op 23 september 1920 met de Aarlese Hubertus van Hoof.  Er is een fraaie gezinsfoto van deze Aarlese Ganzentak. 

Gezin Hubertus van Hoof en Anna Catharina van Ganzenwinkel, Aarle Rixtel.

De Dienst...

In de Grande Guerre streden voor zover we weten 3 van Gansewinkels aan de zijde van de Geallieerden. Léon Joseph, Arnold Juliaan Isidoor en Charles (Carolus Laurentius). Charles was een onwettig kind, kreeg pas van Gansewinkel achter zijn naam toen zijn moeder trouwde met een van Gansewinkel (en dat was niet de biologische vader van Charles), maar allez, we tellen hem gewoon mee.

Léon Joseph Vangansewinkel, soldaat 2e klasse, 3e divisie, 11e Linieregiment

Vandaag hebben we het over Léon Joseph, geboortig van Peer, 13 maart 1893. Zijn ouders waren Pierre Henri (Petrus Henricus- Hendrik) en Maria Helena (Lena) Vanderheijden. Léon Joseph kwam uit een zeer groot gezien, hij had 8 broers (waarvan 2 dood geboren), en 5 zussen. Waarschijnlijk woonde het gezin in het gehucht Linde, aan de Veldstraat 97. Dat is in elk geval het adres waar de correspondentie van het Belgische leger steevast heen werd gestuurd. En dat was nogal wat.

Onze Léon trad als ongehuwde landarbeider in dienst op 1 januari 1913. Zijn actieve dienst begon op 15 september 1913, als soldaat 2e klas in de 11e de Ligne van de 3e divisie van het Belgische leger (1e bataljon, 1e compagnie). Op 1 augustus 1914 trok Léon naar het front om daar 11 maanden en 29 dagen later te Oudstuyvekenskerke op het slagveld te sneuvelen. Hij werd begraven op het kerkhof van Eggewaertscappelle, en later bijgezet op het militair kerkhof te Steenkerke.

Médaille de l'Yzer

Léon werd postuum de Médaille de l'Yzer toegekend. Deze medaille werd uitgereikt aan militairen die deel hadden genomen aan de Slag langs de Yzer. De Slag, die woedde vanaf oktober 1914 tussen Nieuwpoort en Diksmuide, had tot doel de opmars van het Duitse leger tot staan te brengen, hetgeen lukte, onder andere door het onder water zetten van grote gebieden land. Het front wat aan de oevers van de Yzer tot stand kwam, zou tot aan het einde van de oorlog slechts weinig verschuiven.

Front langs de rivier Yzer, 1914 - 1918

Verder viel hem (of eerder zijn erven) ten deel de Oorlogsherinneringsmedaille 1914-1918, en werd hij geëerd met het Ridderschap in de Orde van Leopold II met palm en kruis.

Bronnen:

1. personeelsdossier Léon Joseph van Gansewinkel, Kwartier Koningin Elisabeth, Evere (Brussel)
2. en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_the_Yser

Petrus op herhaling, deel II

Petrus, Piet, van Ganzewinkel. Hij is al enkele malen de revue gepasseerd. We kunnen weer wat puzzelstukjes aan zijn levensverhaal toevoegen. In beeld nog wel. Zo is er een nieuwe foto van een jonge Piet, bij de inwijding in het priesterschap.

Petrus van Ganzewinkel, 19 september 1931, tijdens inwijding priesterschap

We wisten al dat Piet lange tijd werkzaam was in Portsmouth, USA. Er kwam regelmatig een kerstkaart deze kant op met de kerstgroeten van Piet (aan Sinterklaas deed hij niet...).

Kerstkaart 1954

Zijn zilveren jubileum als priester vierde hij in Gemert, in de St Jans Onthoofding.

Uitnodiging 25 jarig jubileum, 1956

De volgende foto, genomen in juli 1956, is al eens voorbij gekomen, maar nu is ie beschikbaar in een fatsoenlijke resolutie. Met dank aan onze van oorsprong Aarlese bron.

12 juli 1956, 25 jarig priesterschap.

Bron:
Harold van Ganzenwinkel, Arnhem

Het gevang

Op 28 mei 1885 wordt voor de rechtbank in Den Bosch geen Zoete Lieve Gerritje  berecht. Wel ene Antonius van Ganzenwinkel, geboren in Stratum, jong 19 jaaren. Zoon van Bertus en Marianne Kuipers (waarover zometeen meer). Antonius werd mishandeling ten laste gelegd, en de straf daarvoor bedroeg 3 dagen op water en brood. Antonius gedroeg zich goed en mocht na 3 dagen hechtenis op 17 december 1885 het Bossche cachot verlaten.

Wie is nu deze Antonius....

Antonius was de zoon van Cornelis Hubertus van Ganzewinkel en Johanna Boogaarts. Hij werd geboren op 6 augustus 1866 te Stratum.

Op 27 july 1876 stierf Johanna Boogaarts, en koud een maand later vertrok Antonius naar Oirschot. Hij was toen 10 jaar oud....

Bertus woonde al in 1876 samen met Maria Anna Kuipers, dus waarschijnlijk is er in de Bossche gevangenisboekhouding geen onderscheid gemaakt tussen biologische moeder en stiefmoeder. Maar dat terzijde. We volgen Antonius verder. Op 16 februari 19..(onleesbaar) en 24 augustus 1923 wordt hij uitgeschreven uit de gemeente Borkel en Schaft. Hij woonde en werkte daar als dienstbode in het gezin van Berend Groenhagen. De eerste keer trok hij naar Bergeijk, de tweede maal naar Leende.

Berend Groenhagen, afkomstig uit Groningen, was commies. Dat is een lagere ambtenaar, meestal werkzaam bij de douane of belastingen.

Na zijn verhuizing naar Leende raak ik het spoor bijster. Er is nog één berichtje in de archieven te vinden, en wel in Belgie. De 'index de police de l'immigration' van Antwerpen doet vermoeden dat Antonius (Antoine in het Belgisch-Frans) ergens tussen 1923 en 1930 naar Antwerpen is vertrokken.

Het mysterie van...

De Gimmertse jongensschut van de Missie. We hadden al een foto, maar er duikt een tweede prent op. Vergelijking van de foto's doet concluderen dat de tweede jongen van links, in het onderschrift van de vorige foto geïdentificeerd als Ties van Ganzewinkel, dezelfde Ties moet zijn. Meest waarschijnlijk gaat het om Martinus Bertrandus van Ganzewinkel, geboren op 5 juli 1912 in Gemert. Later beter bekend als dé kapper van Zeeland.

Ties van Ganzewinkel, 2e van links

Uw ID graag...

Héél lang geleden dat we eens een berichtje in de rubriek 'Uw ID graag..." hebben kunnen plaatsen. Wederom met dank aan een Aarlese Gans, die intussen in Arnhem resideert.

De vader van zopa Laurentius had een broer, Gerardus. Gerardus, geboren op 11 april 1872 in het boerderijtje van Hendricus van Ganzewinkel en Anna Maria van den Boomen in Milheeze, trouwde op 30 januari 1899 in Gemert met Maria van Berlo. Het identiteitsbewijs van haar stamt uit de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog en werd afgegeven in Aarle-Rixtel. Gerardus was toen al 16 jaar dood. Het ID leert ons dat Maria van beroep winkelierster was en dus haar (getrouwde) achternaam omzette in daden. Ook zien we op het ID dat Maria niet kon schrijven.

School en werk

Het is weer bijna zover, reünie 2016, Komschool Gemert. In 2006 was de vorige versie, welkom waren de leerlingen uit klas 6 en 7 van jaargangen 1951 - 1953. Gerrit van Ganzewinkel was erbij. Tweede van links op de schuine trap, wit hemd, grijs haar.

D'n Aarlese tak.

De Aarlese tak van de Ganzenwinkels heeft zijn oorsprong in Bakel en Milheeze. Dat wisten we al. Een zoon van Hendricus van Ganzewinkel en Anna Maria van den Boomen, Gerardus, trouwde op 30 januari 1899 in Gemert met Maria van Berlo. Hun laatst geboren zoon was tot op heden een mysterie. Nu niet meer. Dankzij een lid van de Aarlese Ganzentak.

Gerardus en Maria kregen hun eerstegeborene, Anna Catharina, in Gemert. Vervolgens werden Maria Hendrica, Adriana, Hendrica, Hendricus, Bertranda, Johannes en Martinus in Aarle Rixtel geboren. Martinus, Martien, werd geboren op 15 maart 1919. Hij had ook al iets met een Gilde. In Aarle heet dat het Margarethagilde, maar iedereen heeft het over 'de Rooi Skut'. Martien was de 65e Gildekoning van 1977 tot 1980. Daarnaast was hij stokdrager, bestuurslid en Deken/schatbewaarder. Martien overleed op 13 oktober 2000 in Aarle. Zijn zoon Geert en dochter Truus traden in zijn voetsporen bij het Gilde.

Martinus van Ganzenwinkel, 15 maart 1919 - 13 oktober 2000

Bronnen:

1. http://www.margarethagilde.nl/index.php/margaretha-gilde/in-memoriam

2. persoonlijke communicatie Harold van Ganzenwinkel

Petrus

Of Pieter, dat kan ook. Soms struikel je over een naam in een oud archief en denk je: "daar willen we wat meer van weten". Zo ook op deze enigszins grijzige lentedag. In de "Decreeten der Constitueerende Vergadering, representeerende het Bataafsche volk" uit 1798 valt te lezen dat ene Pieter van Ganzewinkel samen met Cornelis Engelen een verzoek doet voor het verkrijgen van een paspoort voor een bezoek aan Brabant en Vlaanderen. 

Het zit zo: in die tijd was Brabant een autonoom gewest van de Bataafse republiek, de opvolger van de Republiek der Zeven verenigde Nederlanden. Het is maar dat u het weet. Maar wie is nu onze Pieter? Pieter is Petrus. Een deel van zijn leven is te reconstrueren. Petrus is geboren op 25 februari 1750 als zoon van Arnoldus van Gansewinckel en zijn vrouw Johanna van Laerhoven. De doopakte schijnt te bestaan, en is te vinden in de doopregisters 1694-1795 van de RK kerk van Mierlo (maar hoe ik ook zoek, vinden kan ik 'm niet). Pieter is op 31 augustus 1792 getrouwd met Adriana Roozendaal, geboren op vrijdag 3 maart 1747 in Breda. Het huwelijk voltrok zich in Dordrecht. 

Al eerder wisten we te melden dat Pieter stierf aan de longtering. Dat gebeurde op 12 mei 1804. Volgens de akte liet Pieter een kind na uit het eerste huwelijk.

Dat zou moeten betekenen dat Pieter vóórdat hij Adriana huwde een andere vrouw had. En dat past dan weer met de archieven uit Dordrecht, die melden dat ene Pieter van Ganzewinkel op 15-01-1785 een 20 maanden oude dochter verliest, genaamd Johanna.

Een dik jaar later, op 4 maart 1786, is er een akte opgemaakt waarin valt te lezen dat Dorothea Schadde, huijsvrouw van Pieter van Ganzenwinkel is overleden. Zij laat kindren na.

Onder die 'kindren' is zeker één zoon, want die sterft 21 dagen later. Hij heette Adrianus Hendrikus.

En Adriana dan? Zij stierf, kinderen noch goederen nalatende, op 26 juli 1834 in Haarlem.

Dor hedde de Skut

Een hele tijd geleden hebben we het eens gehad over het lidmaatschap van Lau van het Gilde van St. Joris. Nu wil het toeval dat er in Eindhoven, Stratum om precies te zijn, óók een Gilde van St. Joris actief was en is. Dat Gilde bestaat maar liefst 504 jaar, niet niks dus. Dat maakt de kans dat er ergens in die 504 jaar een van Ganzewinkel lid was van die versie van St. Joris niet onaanzienlijk. Of aanzienlijk, dat kan ook. En ja hoor, ene Frans van Ganzewinkel was lid van St. Jorisgilde Stratum van 8 november 1911, tot aan zijn dood. Men noemt dat wel 'sterven in het harnas'. Frans was koning op 29 september 1913 en penningmeester/2e deken van 12 november 1925 tot 6 november 1930. In 1936 werd hij onderscheiden met een kruis voor 25 jaar Gildemeester-schap. Onderstaand gildeschild is geslagen ter gelegenheid van zijn koningschap.

Maar wie was nu deze Frans? Frans, Fransiscus, komt uit een lijn die afstamt van Hubertus van Gansewinckel en Catharina Lathouwers. Fransiscus werd geboren op 12-06-1869 'op' Stratum. Stratum, voor de lezers die niet van 'Ainthofen de Gekste' zijn, óf nooit 'op' Stratum zijn wezen stappen, is een wijk die in het heden geroemd is onder de jeugd vanwege de vele mogelijkheden tot Vermaeck, van een rustig bruin café tot Dance-hokken en (maar dat heb ik slechts van horen zeggen) plantenkwekerijen. Van het soort waar Hennie Vrienten en co mee bekend zijn geworden, zeg maar. Fransiscus trouwde met Joanna Allegonda van den Reek en kreeg samen met haar 5 dochter en een zoon. Zoon Gerardus nam in 1914 de door Fransiscus gestartte Steenhouwerij over. Het bedrijf bestaat vandaag de dag nog steeds als "Van Ganzenwinkel Natuursteen". Frans stierf op 24-11-1945 in Eindhoven, en werd begraven op begraafplaats St Joris.

Bronnen:
1. Leden en Functieboek Sint Jorisgilde Stratum
2. http://www.vanganzewinkelnatuursteen.com/historie/

Camera Obscura

Voor de Ganzen uit de Alde-Biezenstraat in Gimmert was de Aarlese connectie altijd al duidelijk, want smam komt uit Aarle Rixtel. Er is ook een échte ganzentak in Aarle. Die stamt af van Gerardus, zoon van Hendricus uit Milheeze, en zijn vrouw Anna Maria van den Boomen. Gerardus, jongste zoon van Hendricus, touwde de Gimmertse Maria van Berlo. Na even aan het Binderseind in Gimmert te hebben gewoond toog het stel naar Aarle Rixtel en kreeg daar een nestje Ganzen(winkels). Met nadruk op winkels, want Aarle heeft in de vorige eeuw twee winkels gehad met Ganzen aan het roer. Daar gaan we het binnenkort nog eens over hebben. Hendricus was de oudste zoon van Gerardus en Maria. Hendricus trouwde Bets Hoedemakers en kreeg met haar 1 dochter en 5 zonen. En daar waar de Gemertse voetbalvereniging een tijdje heeft kunnen bouwen op Jan en Gerrit van Ganzewinkel, heeft ASV uit Aarle Rixtel dat kunnen doen op Theophilus Hendricus Maria Martinus. Thijf, zoals men hem in Aarle kent, schopte het tot het kampioenselftal van 1968. Hij stierf op 11 april van dit jaar. 

Thijf van Ganzenwinkel, staand, zesde van links