In België vinden we verscheidene nazaten van Henrick Aertssen
Henssen. Zo zat er in Retie een tak, afstammend van Henricus Aerts van
Gansewinckel (zijn opa was Henrick Aertssen Henssen) en Maria Peeters van den
Eynde. Henricus was weduwnaar van Margareta Fransen Joannes Janssen, en had met
haar ook een dochter, Maria. Na 1716 vertrok het gezin naar Postel, België.
Eerste dochter Margaretha (gedoopt op 02-02-1714) en eerste zoon Petrus (15-03-1716)
werden nog in Mierlo geboren, daarna volgden nog Petronella, Arnoldus, Elisabeth
en Johannes. (1,5)
Arnoldus van Gansewinckel
trouwde op 4 februari 1753 te Aalst met Jacoba Jacomijna van Leijsel. Zonen
Henricus (gedoopt op 20 juni 1762) en Norbertus uit dit huwelijk werden in Postel
geboren. Henricus trouwde Maria Theresia Loots en kreeg met haar een zoon
Arnoldus (geboren op 24 juni 1800 te Postel). (1,5) Norbertus trouwde Joanna
Raeymaeckers, maar Joanna stierf al 4 jaar na hun huwelijk op 28 jarige leeftijd. Norbertus hertrouwde in 1805 Carolina van de Vliet, en kreeg met haar 1 zoon, Jean Francois (geboren te Dessel op
12-08-1806), en 2 dochters, Marie Therese en Maria Elisabethe.(1,5)
Arnoldus van Gansewinkel trouwde in februari 1827 met
Pauline Janssen, zij was van Retie. Vier zonen ontsproten uit het huwelijk.
Gah.(?) Petrus werd op 09-09-1833 geboren, Fransiscus Norbertus op 6-11-1837,
Isidorus op 16-04-1846 en Aloysius Josephus op 19-03-1848. Dochter Maria Joanna
volgde als vijfde, van haar is geen geboortedatum bekend.(1,5)
Het gezin speelde een
niet onbelangrijke rol in Retie. Fransiscus Norbertus werd burgemeester (4),
Isidorus priester (niet in Retie) (1) en Aloysius burgemeester én brouwer.(3, 4)
Fransiscus Norbertus was burgemeester van Retie van mei 1982
tot in 1893. Fransiscus trouwde niet en overleed op 5 juni 1910 in Bouchout,
het hedendaagse Boechout.(4)
Bidprentje Fransiscus Norbertus van Gansewinkel
Isidorus was priester. Hij werd op 17 december 1870 te
Mechelen gewijd en was onderpastoor te Eynthout en Moll. Hij werd op 5 februari
1897 uit zijn ambt ontheven.(1,4)
Isidorus van Gansewinkel (16 april 1846 - 13 oktober 1921)
Het onderstaande verhaal noemt een geestelijke van
Gansewinkel, en gezien de leeftijd en locatie kan dit bijna niet anders dan
Isidorus zijn. Ook broer Aloysius komt in de beschrijving voor. (6)
We schrijven 22 augustus 1914, de eerste wereldoorlog is een
maand oud. Om ongeveer half 6 in de avond kwamen 17 Ulanen (noot: Belgische
burgers noemden vrijwel alle Duitse ruiterpatrouilles Ulanen, maar het zouden
ook Dragonders, Huzaren of Kurassiers kunnen zijn geweest) uit de richting van
Kasterlee naar de Grote Markt van Retie en trokken verder naar Moll. Op een
afstand van ongeveer 500 meter werden de Ulanen gevolgd door twee andere Duitse
cavaleristen. Toen de twee op ongeveer 100 meter van de Grote Markt waren
openden 5 Belgische gendarmes vanuit een zijstraat het vuur. Beide Duitsers
raakten daarbij gewond. De Ulanen keerden direct bij het horen van de schotenwisseling
om naar de Grote Markt, maar de Belgische gendarmes waren reeds gevlucht. De Ulanen
verkenden de Grote Markt te voet en schoten door de ramen van de huizen die in
de richting van Moll stonden. De 15 jarige Elisa van Herck kwam hierbij om het
leven. De Ulanen trokken vervolgens Hotel De Keyzer en de huizen van Victor
Melis en Eugen Scharkon binnen en vernietigden daar het meubilair. Op bevel van
hun commandant staken zij vervolgens de huizen op de Grote Markt in brand.
Verschrikt vluchtten de inwoners van Retie hun dorp uit.
Uitgebrande woningen aan de Grote Markt, Retie, 1914
In de verwarring werd
de 70 jaar oude Eerwaarde Pater van Ganswinckel uit zijn woning gehaald en
onder schot gehouden. Hij kreeg de opdracht een arts te zoeken voor de gewonde
Duitsers. Daarna werden de burgemeester (noot: dit moet Aloysius zijn geweest),
de pastoor van het dorp (noot: pastoor Raeymaeckers), een curator, de Eerwaarde
paters van Genechten en van Gansewinkel en de koster door de Duitsers gevangen
genomen. De koster werd dermate mishandeld dat hij bijna het leven liet.
Ondanks het herhaalde protest van de burgemeester en pastoor dat het de
gendarmes waren geweest die het vuur hadden geopend en niet de burgers van het
dorp, werden de gevangenen meegenomen. Het werd echter al snel duidelijk dat de
Eerwaarde pater van Gansewinkel zo oud en zwak was dat hij de rest niet kon
bijhouden, en hij kreeg toestemming om terug te keren naar zijn huis. De anderen werden meegenomen tot voorbij
Dessel, onder het dreigement dat, mochten de Duitsers opnieuw worden beschoten,
zij zouden worden geëxecuteerd. Tot slot mochten de gevangen terug naar Retie,
onder strikte voorwaarde dat de Duitse gewonden die avond nog naar Moll moesten
worden gebracht. Intussen waren de bewoners van Retie er in geslaagd om het
inferno in hun dorp tot staan te brengen, zodat niet het hele dorp in de as kwam
te liggen. Verscheidene huizen waren echter verloren gegaan: het huis van meneer
Van Gansewinkel; van Leopold Weyts; de weduwe Sleddens; Victor Raeymakers; de
familie Siegers; het achtergebouw, de schuur en stal van meneer J. de Witte; het
achtergebouw en de stal van hotel de Keyser. Grote schade was toegebracht aan het
huis en meubilair van meneer Johannes van Gansewinkel (?), wat bewoond werd door mejuffrouw
Seuntjens.
Aloysius was burgemeester van 1895 tot 1920.(4) In Retie staat
als sinds het Franse bewind een brouwerij op de Markt in Retie, gedurende lange
tijd in eigendom van de familie van Gansewinkel.
Voormalig brouwershuis Retie, voorgevel in de staat zoals die was in de tijd van Aloysius.
Omstreeks 1900 kwam de brouwerij
in bezit van Aloysius.(3) De voorgevel zoals die vandaag het gebouw siert stamt vermoedelijk
van ongeveer 1860. Aloysius zal niet onbemiddeld zijn geweest. Op 20 juni 1906
kocht hij samen met zijn vrouw Anna Elisabeth Mertens de in 1951 gesloopte
Asberg molen in Retie.(2)
Graan windmolen Asberg, Retie (bestaat niet meer, foto omstreeks 1950)
De kinderen van Aloysius en Anna Elisabeth (Pauline, Maria
Melanie Franci (Melanie), Arnoldus Isidorius Laurentius (Nolleke), Maria Augusta,
Joanna Henrica en Alois) (1) erven de molen na het overlijden van hun ouders en
verkochten de houten graan-windmolen in de zomer van 1921 aan Karel Jozef van
Mechelen, molenaar in Retie.(2)
Aloysius van Gansewinkel (19 maart 1848 - 29 maart 1920)
Bronnen:
- http://www.everyoneweb.com/stambomen, J. Schoffelen
- http://www.molenechos.org/verdwenen/molen.php?AdvSearch=5881
- https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/75824
- www.zevenneten.be
- Brabantse Leeuw, jrg 4, nr 44, 1995
- The Case of Belgium in the Present War; An Account of the Violation of the Neutrality of Belgium and the Laws of War on Belgian Territory. MacMillan Company, New York, September 1914
